توانا بود هرکه دانا بود زدانش دل پیر برنا یود (فردوسی پاکزاد)
در دهه 20 در بیشتر مناطق روستایی ایران و خصوصا قاین،مردم با علوم جدید یا مدارس نه تنها مانوس نبودندبلکه آن را علم شیطانی می پنداشتند و از فرستادن فرزندانشان به مدرسه اکراه داشتند.
سواد خواندن و نوشتن بر اساس علوم قرانی و مکتب ها به افراد آموخته می شد،سی پاره ها،وتدریس بر اساس حروف ابجد مرسوم بودبه عنوان مثال:
الفا به زر آ،جیم و دال زر جد می شود ابجد
در آنزمان مردم در خشک به تمام معنی خودکفا بودند،غذایشان طبق شعار سال 1395سازمان بهداشت جهانی غذا، از مزرعه تا سر سفره بود،غذاای سالم،نان سبوس دار،سیب زمینی،پیاز،گندم،جو،چغندر ،شلغم محصولات عمده آنها را تشکیل می داد..
زمستان،صبحانه آنها بیشتر مواقع چغندر و شلغم پخته بود وتا ظهر هیچ نمی خوردند وبه خاطر قحطی و خشکسالیهای ممتد ،اعتقاد داشتند که اگر تا ظهر نانی خورده شود با عث دل درد و بیماری خواهد شد.
برای درمان بیماریها،مردم دست به دامان دعانویسان می شدند و کمی و بیش به دکترهای محلی که خرده سوادی هم داشتند و احیانا بطور دهان به دهان واز سوی بزرگان قوم تعلیم می گرفتند و شاید هم دسترسی به کتابهای ابو علی سینا داشتند،مراجعه می کردند.
لباسشان را از پشم گوسفندان با وسیله ای به نام جلک می ریستند(به نخ تبدیل ) و با دستگاههای محلی می بافتند وبه پارچه تبدیل می کردند.
در چنین اوضاع و احوالی ،طرح مدرسه با علوم جدید به کفر گویی وعلم شیطانی برابری می کردو پیاده کردن ان علاوه بر مشکلات مادی و تدارک معلم و کتاب و کاغذ و قلم ومخالفت مردم ،به یک شاهکار شبیه است تا یک کار ساده.اما از آنجایی که مردم خشک سفارش پیر داشتند،پذیرش مدارس جدید،راحت تر مورد قبول واقع گردید.
مطالب ذیل برگرفته از مصاحبت با استاد ارجمند آقای غلامحسین پاک در باره مدرسه خشک می باشد:
مدرسه دبستان محمدی خشک در سال 1319 به بهره برداری رسید و تا سال 1332به صورت غیر انتفاعی اداره می شد و اول مهربرای این که مردم تشویق شوند به بچه ها کاغذ،کتاب،قلم و یک دست لباس(کت و شلوار) بطور مجانی می دادند و به معلمی که مجوز کار اداره فرهنگ آنزمان داشت را به استخدام در اوردند و اینها همه از طرف سرکاری تامین می شد و قرانی از مردم اخذ نمی شد.
مدیریت خوب با عث ازدیاد دانش آموزان شدتا اینکه در سال 1332 بطور رسمی به اداره فرهنگ واگذار گردید.
ساختمان مدرسه ابتدا در نزدیکی استخر آب روبروی منزل شادروان آقای نظر علی بیک ساخته شد و بعد از بازدید(سبزیان) رییس اداره فرهنگ با توجه به عبور جوی آب ،آنجا را مناسب ندیدند وجای فعلی را پیشنهاد نمودند که جوی روان آب از وسط مدرسه ،آن را دلنشین تر نمود.
نام معمار مدرسه: آقای غلامرضا انصافی
مدیران مدرسه به ترتیب عبارت بودند از: آقایان:سیادت،رازقی،راتقی،پسندیده،کبابی،یوسفی،پاک،................
در این مدرسه بتدریج(از زیر بار خرافات کمی خلاص شدند) از جاهایی همچون سده،گازار،مهمویی، دشت مهمویی ،جینان،برکوک شوراب،میریک،اوجان،زمانی،کرشک،سینیدر،بنخونیک،گرازان، برج محمدان گل گنج، روشک ،کلاته بالا ،کلاته رحمانی،شاخن،و......برای تحصیل به خشک می آمدند.
بزرگان زیادی در این مدرسه بالیدند و به مدارج بالای علمی رسیدند.
این مدرسه امروز افتخار نسل قدیم ماست و میراث دار فرهنگ نه تنها خشک بلکه منطقه پسکوه قاین است.
ادامه دارد ،عکس خواهیم گذاشت از ارسال عکس که بنحوی از انحا به مدرسه ارتباط پیدا می کند،مربوطه دریغ ننمایید